Hình hài gián cách
để tâm hồn chúng ta
xích lại gần hơn.
Đã hơn 1/3 thời gian trôi qua kể từ khi có lệnh “gián cách xã hội” trong 15 ngày (1/4/2020 – 14/4/2020) như là một biện pháp khẩn cấp để ngăn chặn dịch Covid-19 không trở thành thảm họa cho đất nước. Hà Nội từ “vắng như Tết” đã tiến lên một cấp độ cao hơn thành “vắng hơn Tết”, để trở về với vẻ đẹp nguyên sơ của nó từ giữa thế kỷ trước mà đến nay chúng ta mới gặp lại.
Trong những ngày này, tốc độ cuộc sống hầu như bị hãm lại một cách bất ngờ nhờ một “chân phanh” vô hình và vô tiền khoáng hậu – con virus SARS-Corona. Đã đóng cửa những quán bar, vũ trường sặc mùi rượu mạnh, mùi da thịt trộn lẫn với son phấn, nước hoa và bóng cười, cần sa, ma túy. Đã đóng cửa những quán nhậu nồng nặc mùi xào nấu, mùi rượu thật, rượu giả cùng âm thanh hỗn độn xô bồ, đinh tai nhức óc “chỉ có người nói, không có người nghe” thâu đêm suốt sáng. Không còn tiếng gầm rú, nẹt pô của những “gã điên đường phố”. Không còn cảnh bao người vợ trẻ, bao đứa con thơ đêm khuya chờ chồng, chờ bố sặc sụa mùi rượu trở về, phun ra “hậu quả” của bữa nhậu rồi lăn ra ngủ như chết … Chỉ mới đây thôi, người ta nói với nhau ngoài xã hội nhiều hơn trong nhà, hỏi thăm: “Hello, how are you?” những người xa lạ mang tên “đối tác” nhiều hơn hỏi thăm sức khỏe đấng sinh thành. Người ta đánh giá tình thân hữu bằng giá tiền của những “quà tặng” (từ vài trăm ngàn đến vài triệu US$ hoặc những tòa biệt thự), nhưng thật ra đó chỉ là những món “hàng hóa trao đổi ngang giá” (Karl Marx). Người ta sẵn sàng rủa xả, hành hung, thậm chí giết hại những người thầy thuốc “lực bất tòng tâm” vì một “sự cố y khoa” khó lòng tránh khỏi, và đôi khi những con người thầm lặng cứu người lại trở thành những kẻ “tội đồ” trong con mắt của xã hội.
Những ngày “gián cách xã hội” này là “cơ hội vàng” (nói theo ngôn ngữ của các nhà dịch tễ học đáng kính) để cho ta có thời gian bình tâm suy ngẫm lại cuộc sống của mình – hình như luôn bị những thế lực vô hình nào đó xô đẩy về phía trước mà không chống cự lại nổi – để nhận ra những chân giá trị trong xã hội quá khứ hầu như đã tàn phai trước cuộc tấn công cuồng bạo của cái gọi là “xã hội hiện đại” đã và đang tấn công “não trạng” của ta. Ta hãy nhớ lại những ngày đầu mùa dịch năm nay khi chiếc “khẩu trang y tế” bé nhỏ, nhẹ tênh giá chỉ một ngàn đồng – đơn vị tiền tệ nhỏ nhất của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam – đã trở thành món quà vô giá. Biết bao chàng trai rồng rắn xếp hàng nửa ngày – như trong thời bao cấp – để cố mua được hộp khẩu trang tặng người yêu trong ngày Tình nhân hay ngày Phụ nữ thay cho hộp kẹo sô cô la hoặc đóa hoa hồng, biểu tượng của tình yêu. Và cũng không thiếu cảnh tượng người ta chen chúc, xô đẩy, chửi mắng nhau, thậm chí “thượng cẳng chân, hạ cẳng tay” với người già và phụ nữ để sở đắc nó với bất cứ giá nào. Vì sao vậy? Vì chính lúc này đây, cái vật dụng bé nhỏ mang tên khẩu trang giá chỉ một ngàn VNĐ – mà không phải những cái túi xách hàng ngàn US$ – mới là cái “cái khiên” bảo vệ sự sống quý báu trong cơn khổ nạn của nhân loại mang tên đại dịch Covid-19 này.
Và tự nhiên, không phải vì sự rao giảng của một nhà đạo đức học cao siêu nào đó, trong những ngày “gián cách xã hội” tại nhà, ta bỗng có nhiều thời gian để suy ngẫm lại về những giá trị thật sự của đời ta mà “lối sống gấp”, “lối sống ảo” suốt mấy chục năm qua đã làm ta quên lãng. Đấy phải chăng là “giá trị tích cực phái sinh ngoại ý” (?!) mà con virus bạo tàn phát xuất từ Vũ Hán đã đem đến cho chúng ta?
LVT