Nhớ ngày Thầy đưa Haiku về làng- Lưu Văn Quỳnh

alt

(Kỷ niệm ngày giỗ đầu thầy giáo Lưu Đức Trung)

alt

Trong cuộc đời có những chuyện thật mười mươi, chẳng biết có sự trùng hợp ngẫu nhiên hay thần giao cách cảm. Qua rồi kể lại không ít người cho đó chỉ là chuyện hư cấu văn chương. Đặc biệt trong những chuyện đó có đôi tình tiết mang màu sắc tâm linh, kỳ bí. Ví như chuyện cây mai nhà tôi nở hoa hai lần khi thầy giáo Lưu Đức Trung về thăm.

Sau mấy chục năm gặp lại. Mời thầy về thăm nhà, đợi ngày đón thầy về quê kỷ niệm 5 năm ngày thành lập trang Caolaoha.com – Tờ báo điện tử của làng. Dắt tay đón thầy bước lên thềm. Vô tình ngước lên thấy bông hoa vừa nở, tôi vui mừng:

Ôi, thầy ơi! Gốc mai này cháu Lâm mua đã lâu, chở từ Nam ra, hoa nở đẹp lắm. Nhưng từ ngày cháu đi vắng, nó chẳng nở thêm lần nào. Mười mấy năm chờ đợi, hôm nay thầy đến lại nở hoa đây này.

Ngước lên theo hướng tay tôi chỉ, thầy khẽ khàng: Thật ư. Vui quá. Lạ Nhỉ.

Càng lạ lùng hơn, mấy hôm sau thầy đi, hoa lại nở thêm lần nữa. To, đẹp, thẫm mầu hơn. Thầy đi rồi sáng nào tôi cũng ra thềm ngóng đợi, nhưng cây buồn chẳng chịu ra hoa. Chuyện tưởng chỉ thế, không ngờ sau chuyến về thăm quê lần ấy, mấy tháng sau thầy tôi qua đời ở tuổi 85. Cây mai bên thềm nhà tôi cũng héo tàn rồi chết.

Thương thầy, tiếc hoa, tôi cấy vào gốc mai già mấy chồi non. Những mong sớm tối ra vào như vẫn có thầy hiện hữu. Vẫn như còn được thấy thầy “rong chơi suốt bốn mùa hoa” (Đông Tùng) giữa cõi đời này.

Sắp đến ngày giỗ đầu của thầy, tôi lại ra gốc mai già tỉa lá, uốn cành, lòng suy nghĩ miên man. Chuông điện thoại đổ dồn:

A lô em đây, em Hải đây!

Mừng quá anh à. Hôm qua bác Đinh Nhật Hạnh, Chủ nhiệm câu lạc bộ thơ Hai Ku Việt Hà Nội tặng em cuốn Nội san. Bác cảm động lắm, vừa nói vừa khóc. Bác khóc khi được đọc bài viết Đưa Hai Ku về làng quê của chú Trung và mấy bài thơ của anh em mình vừa mới sáng tác. Khi nào sang, anh lấy sách về đọc, sẽ hiểu thêm về bác và Câu lạc bộ Hai Ku Hà Nội anh nhớ.

Cầm tập nội san trên tay. Trang đầu tiên là lời đề tặng rất mực trìu mến yêu thương bác dành cho chủ nhân Lưu Đức Hải. Tôi lật tiếp và đọc say sưa bài viết dài hơn mười trang MƯỜI HAI NĂM, MỘT CHẶNG ĐƯỜNG của bác Đinh Nhật Hạnh. Càng đọc tôi càng thấm thía rồi cũng đồng cảm, xúc động không kém tâm trạng của bác khi đọc bài của thầy Trung làng ta.

Mười hai năm, một chặng đường, kể từ khi “nàng Hai Ku Nhật” thoảng hương vào đất Việt”, cùng với nhà thơ Nhật Chiêu, giáo sư Lưu Đức Trung  những người “phá thạch, khai sơn”, bác Đinh Nhật Hạnh là người rất mực chăm chút, lo toan cho sự phát triển của thơ Hai Ku. Nỗi niềm của bác chất chứa, dồn nén từ mong chờ, hy vọng, kỳ vọng rồi cả xót xa, nuối tiếc, hoài nghi, khi “Mong ước ấy hãy còn xa xôi lắm, chưa thể hẹn trước trong tình thế hiện nay”

Vâng! Trong tình thế hiện nay khi xã hội hầu như quay lưng lại với thơ ca đích thực, nói chi đến với Hai Ku, thể thơ kén người đọc, vốn chỉ quen với những bậc tao nhân, mặc khách ở chốn thị thành.

Trong tình thế hiện nay, khi người chủ soái, nhà sáng lập Lưu Đức Trung vừa mới qua đời để lại bức tâm thư đầy tâm huyết đề ngày 15/5/2015 với bao mong ước chưa thành.

Trong tình thế như vậy, không ngờ ở một miền quê xa xôi, làng Cao Lao Hạ, quê hương của thầy Lưu Đức Trung có cả một Câu lạc bộ thơ. Hàng chục người tham gia làm thơ Hai Ku, hàng trăm bài thơ Hai Ku được chọn lọc đăng trên Đặc san Xuân Bính Thân 2016, nhân kỷ niệm 9 năm thành lập Câu lạc bộ Hai Ku Việt thành phố Hồ Chí Minh.

Lưu Đức Hải:

Võng đưa

Lên xuống

Cuộc đời

Lưu Văn Quỳnh

Cánh hoa rơi

Cá giật mình

Trời xanh rung động

Lê Quang Quý:

Dắt nhau lên động

Thiên đường

Mở ra

Lê Chiêu Phùng:

Nắng Đông

Bóng hạc ẩn mình

Vách đá

Lê Văn Viên:

Trà hoa nhài

Xuân đương độ

Vắng cành mai

Lưu Trọng Tri:

Người phụ nữ

Ngồi khâu nón

Ôm cả vầng trăng

Đặng Văn Quang:

Trái hồng leo

Xóm nghèo

Tuổi thơ xúm xít

Lưu Văn Lộc:

Lưng mẹ còng

Tay cắm đất

Mùa vàng

Đọc những bài thơ Hai Ku như thế, có ai ngờ đó là những sáng tác đầu tay của người dân làng Cao Lao Hạ viết vội khi tay còn vương mùi bùn đất của đầm tôm, ao cá. Chân còn vướng víu gai góc giằng dịt của núi đồi, nương rẫy. Có ai ngờ đó là những sáng tác đầu tay của lớp học trò đặc biệt, chỉ mới được học qua một bài đầu tiên trên chuyến xe về quê cùng thầy Lưu Đức Trung hôm ấy…Người nghệ sĩ lớn như bác Đinh Nhật Hạnh hết lòng chăm lo cho thơ Hai Ku làm sao không vui mừng, xúc động đến trào nước mắt.

Ngày 29 tháng 10 năm 2015: Quốc lộ 1A vừa mới mở rộng, rải thảm bê tông phẳng lỳ. Xe lướt êm ru. Chỉ tiếc toàn ở ngoại đô nên 9 giờ sáng, thầy trò còn chưa được điểm tâm. Thầy Trung có sáng kiến: Đọc và bình thơ Hai Ku chống đói. Mọi người vỗ tay hưởng ứng.

Giữa bao nhiêu sự ồn ào, hỗn tạp của âm thanh, lớp học đặc biệt của đám học trò làng Hạ đang chăm chú lắng nghe như nuốt lấy từng lời giảng của thầy. Vị giáo sư già, Lưu Đức Trung đang truyền thụ những kiến thức sơ đẳng, vô cùng mới mẻ về thơ Hai Ku cho lớp con cháu của quê hương mình. Thú vị nhất khi thầy lấy luôn bài thơ thầy trò vừa sáng tác tuần trước khi xuống Hạ Long để phân tích, giảng giải cho chúng tôi:

Chiều

Hạ Long

Đá đôi âu yếm

Đấy! Thơ Hai Ku là thế, nó là thể thơ đặc biệt của nước Nhật. Thể thơ có dung lượng nhỏ nhất của thơ ca nhân loại. Nhiều nhất cũng chỉ đến 14, 15 âm tiết, ngắt làm ba nhịp. Ý tứ cô đọng, sâu xa. Đúng như điều anh Quỳnh đã viết trong bài thơ Thầy tôi:

Những bài thơ Hai Ku xinh như cánh bướm.

Ấp ủ ý vị thiền, xứ sở hoa Anh đào của đất nước Phù Tang.

Chất thiền trong thơ Hai Ku là sự an nhiên, tự tại, quay lưng lại với bao sự cám dỗ của cuộc đời trần thế. Nó sâu xa, lắng đọng, gợi mở, tưởng tượng đến vô cùng. Người làm thơ, thưởng thơ Hai Ku phải lắng tai mà nghe, mở mắt mà nhìn, trải lòng ra mà cảm nhận.

Chao ôi! Chỉ mới được nghe như thế, đám học trò chúng tôi đã sáng ra rất nhiều điều. Chắc rằng rồi đây những hạt giống thơ Hai Ku thầy đem về gieo xuống mảnh đất quê hương trong ngày lễ kỷ niệm 5 năm thành lập trang Caolaocom – Ngày 1 tháng 11 năm 2015 tại đình làng sẽ phát triển thành vườn thơ Hai Ku xum xê, tươi tốt .

Giữa không khí trang nghiêm của ngày lễ lớn, đình làng Cao Lao Hạ nghi ngút hương trầm. Ông Lưu Văn Tác – Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã trong trang phục đại lễ, trịnh trọng đánh hồi trống dài khai mạc. Trong tiếng trống vang rền, tôi như nghe tiếng của ông cha nghìn năm vọng về. Tiếng vọng của vùng đất địa linh còn in nhiều dấu tích của một nền văn hóa lâu đời. Tác giả Lê Văn Sơn, người con của làng đã ghi lại trong cuốn Địa chí làng Cao Lao Hạ:

“Đứng trên tầm cao mà nhìn, làng Cao Lao Hạ có hình dáng như một chiếc thuyền Long châu đang thả neo trên dòng Linh Giang xanh biếc. Thật vậy, tại đây mặt nước Linh Giang trải rộng như một tấm gương trong xanh. Từ xa, núi rừng Lệ Đệ như một bức trường thành che chắn ở phía trời Nam. Có cái thế đất Long triều hổ phục, ở giữa là cánh đồng rộng mênh mông. Được cái thế sông bồi thủy tụ. Rõ ràng là một vùng đất mang vượng khí thái bình mở ra cả một triển vọng lớn lao ở phía chân trời. Nhờ đó, nơi đây không những đã sinh ra bao lớp anh tài, tuấn kiệt mà còn xây dựng được cả một nền văn hóa dân gian đa dạng…

Âm vang của tiếng trống vừa dứt, Tiến sĩ Lưu Đức Hải được mời đọc diễn văn trình bày thành tựu của Caolaocom 5 năm hình thành và phát triển. Tiếp đến là thầy Lưu Đức Trung phát biểu, tặng bức thư pháp do chàng Ngẫu Thư Thanh Tùng – Thành viên Câu lạc bộ Hai Ku Hà Nội tung tẩy vẽ từ bài thơ Hai Ku của thầy Lưu Đức Trung:

Tay gõ

Caolaoha.com

Tình quê lắng đọng.

Lời thơ thầy vừa dứt, đình làng vang rộn tiếng vỗ tay hoan hô chào mừng. Thầy chưa kịp bước xuống, hàng chục thành viên Câu lạc bộ thơ, cộng tác viên trang báo chạy ùa lên sân khấu. Nào nhà thơ Cảnh Giang, Linh Giang, Lưu Thông, Chung Qúy, nhà báo Lê Chiêu Phùng, kiến trúc sư Lê Chiêu Chung, nhà thơ Quân đội Lê Quang Nhân, Đặng Văn Quang, Lê Quang Qúy… Nào các nữ sỹ Lưu Hoa, Lê Mận, Hồng Tư, Thúy Mơ, Hương Trà… bấy lâu chỉ biết danh thầy qua sách báo, qua bao thế hệ học trò cũng là những giáo sư, tiến sĩ tôn vinh thầy : Nhà giáo, nhà thơ, nhà khoa học, thiền sư. Hôm nay được tha hồ thỏa thuê nhìn ngắm người thầy giáo kính yêu của quê hương mình. Thầy đứng đó khiêm nhường, lặng lẽ đọc thơ. Bao nhiêu người chạy ùa lên. Người ôm hôn, người níu kéo, tung hô. Tôi và Thanh Tùng phải vội vàng chạy lên giải cứu để giữ gìn sức khỏe cho thầy. Thầy vừa qua cơn trào ngược dạ dày, lại vừa hành trình trên suốt chặng đường dài cả nửa nghìn cây số để đem thơ Hai Ku về gieo hạt trên mảnh đất quê hương…

alt

Thời gian như bóng câu qua cửa sổ. Mới ngày nào đó, hôm nay thầy đã đi xa, xa lắm. Kính yêu thầy, con viết đôi dòng như một nén hương lòng tường nhớ thầy trong ngày giỗ đầu. Dưới suối vàng chắc thầy sẽ vui khi biết hạt giống thơ Hai Ku thầy đem về gieo trên đất quê hương may đã lên mầm xanh tươi. Cầu mong thầy yên giấc ngàn thu để phù hộ độ trì cho con cháu làng ta. Con cháu của các bậc tiền nhân, những nhà thơ, nhà văn lớn: Lưu Trọng Lư, Lưu Đức Trung… đã từng làm rạng danh nền thơ ca dân tộc. Chúng con hứa sẽ chăm lo, vun trồng để những hạt giống thơ Hai Ku thầy đem về gieo trên đất quê hương phát triển thành vườn thơ Hai Ku sum xuê, tươi tốt. Góp phần làm phong phú nền văn học nước nhà trong thời kỳ hội nhập. Tiếp nối truyền thống cha ông làm rạng danh quê hương, đất nước./.

Ngày 2 tháng 5 năm 2018

LVQ

Bài viết khác

Tác giả: Haiku Việt