Quên cạo râu
Tay xoa cằm
Thấy cuộc đời lởm chởm
(Cao Ngọc Thắng)
Cái ngắn của thơ Haiku là cái ngắn thâm nhập. Và đã trở thành thú đam mê sâu thẳm của các Haijin Việt khi đặt bút viết. Điều đó trả lời rằng, vì sao thơ Haiku hấp dẫn chúng ta.
Chỉ cần một khoảnh khắc xoa cằm, đã hiện ra trong ta hình ảnh của đời sống. Rất thực. Một chút quên đáng yêu thôi, mà hình thái biển đổi. Quên thêm chút nữa ta trở thành người khác. Nhưng quên chính là để nhớ! Nhớ mình quên cạo râu! Nhớ mình từ một thế giới khác đến đây. Nhạc sĩ tài hoa Trịnh Công Sơn đã từng viết : “ta thấy em trong tiền kiếp, như cọng buồn cỏ khô”. Tay xoa cằm là cái thấy hiện kiếp, thấy mình biến đổi theo quy luật vô thường. Ở đây, nhà thơ Cao Ngọc Thắng đã nhìn thấy mình cũng bất thường trong cái nôi vô thường ấy. Thấy cuộc đời lởm chởm như râu mọc là một tứ gợi rất hay. Nó đánh thức những cảm thức về thời gian trong thơ, khiến ta tỉnh táo đón nhận niềm vui nỗi buồn, như là một món quà mà Thượng đế trao tặng. Lởm chởm của râu, và lởm chởm đường đời không khác. Đó là nhận thức. Nhận thức cho ta hiểu biết cuộc sống, xóa tan đi bao điên đảo, mộng tưởng. Sự biến đổi của râu không cho phép ta từ bỏ mình, mà nhận diện chính mình giữa cuộc mưu sinh lởm chởm này!
Đọc để thấy tầng thức ngôn ngữ trong Haiku tuyệt diệu. Sức gợi ghê gớm của nó vượt ra ngoài con chữ. Người xưa gọi ý tại ngôn ngoại là vậy.
Mười một từ thôi. Đầy đặn.
Có lúc thèm như Cao Ngọc Thắng. Quên cạo râu….
Đà Lạt tháng 3/2017
N.T.N
