Phẩm hạnh của hoa- Lê Văn Truyền

alt

alt

Sau khi tàn rụng

một đóa mẫu đơn

vẫn giữ dáng hình.

BusonTaraguchi Yosa (1716 – 1783)

Đinh Nhật Hạnh dịch

Văn nhân, thi sĩ, nghệ sĩ và cả nhân loại nói chung đều coi hoa là biểu trưng của cái đẹp. Cái đẹp của các loài hoa thường được so sánh với vẻ đẹp của người thiếu nữ nói riêng và phụ nữ nói chung. Hoa, cũng như người đẹp, là đề tài vô tận của văn thơ nhạc họa từ xưa đến nay và mãi mãi sau này. Vẻ đẹp của các loài hoa, dù là loài hoa được chăm sóc vun trồng trong vườn thượng uyển hay là những bông hoa dại chốn đồng hoang, là điều không thể chối cãi. Đã nói đến hoa là nói đến vẻ đẹp, dù đó là vẻ đẹp thanh tao, rực rỡ hay hoang dã, dữ dội…

Thế nhưng, khúc haiku độc đáo của bậc thầy Buson không như những vần thơ khác nhằm ca ngợi vẻ đẹp hình thức, vẻ đẹp bên ngoài của đóa hoa khi đang hàm tiếu hay lúc mãn khai mà lại biểu đạt một cái nhìn rất thâm trầm, sâu sắc, thấm đẫm tình yêu về vẻ đẹp toát ra từ một đóa mẫu đơn đã tàn rụng. Một đóa mẫu đơn đã tàn rụng vẫn còn đẹp như lúc mãn khai chăng? Không, Buson không mô tả vẻ đẹp bên ngoài của đóa hoa tàn. Nhìn đóa mẫu đơn đã tàn rụng Buson suy ngẫm về dáng hình, cốt cách của đóa mẫu đơn lúc mãn khai rực rỡ nhất. Khúc haiku của Buson gợi người đọc liên tưởng đến hình ảnh người phụ nữ Nhật Bản trong những năm cuối của cuộc đời, tuy nhan sắc đã phôi pha nhưng vẫn còn toát lên cốt cách trang nhã, đẹp đẽ, thanh tao của một thời thiếu nữ. Cảm thụ khúc haiku này, chúng ta không thể không nghĩ về vẻ đẹp tâm hồn không bao giờ tàn phai của những người bà, người mẹ Việt Nam trường tồn qua bao gian khó trong chiều dài lịch sử của dân tộc.

Khúc haiku về đóa mẫu đơn tàn rụng của Buson gửi đến người đọc trong xã hội hiện nay của chúng ta, một xã hội đang “lên đồng” với cái đẹp của các kiều nữ bất kể là cái đẹp mẹ cha ban tặng hay “cái đẹp dao kéo”, một thông điệp quan trọng: nhan sắc chỉ là cái đẹp nhất thời, cốt cách, phẩm hạnh của người phụ nữ mới là cái đẹp vĩnh cửu. Người phụ nữ đẹp nhất là người phụ nữ trong bất cứ nghịch cảnh nào cũng vẫn giữ được phẩm hạnh giống như đóa mẫu đơn kia dù đã tàn, rụng xuống vũng bùn vẫn toát lên dáng vẻ cao quý, thanh tao của mình.

Phẩm hạnh của hoa cũng cao quý như phẩm tiết của người đàn bà và tiết tháo của người quân tử vậy: “Cây chi, cây lan tuy mọc chỗ rừng vắng mà hoa vẫn thơm. Người quân tử theo lẽ phải làm điều hay, tuy gặp cảnh khốn cùng, mà tiết hạnh vẫn không đổi” (Gia Ngữ).

Lê Văn Truyền

CLB Haiku Việt- Hà Nội

Bài viết khác

Tác giả: Haiku Việt