散る桜残る桜も散る桜
chiru sakura / nokoru sakura mo / chiru sakura
Ryokan
falling cherry blossoms
those remaining
also will fall
Gabor Terebess dịch
hoa anh đào rụng
những bông còn lại
rồi cũng sẽ tàn
Lê Văn Truyền dịch
Mùa Xuân đến, anh đào nở rộ trên đất nước Phù Tang đầy quyến rũ. Không chỉ người Nhật mà du khách khắp thế giới cũng không thể cưỡng lại sức quyến rũ của hoa anh đào. Mùa xuân đến, những đóa hoa anh đào bé nhỏ nở bung khoe sắc đầy kiêu hãnh. Hoa đẹp đến nỗi, cùng nhau thưởng ngoạn hoa, tâm hồn mọi người cũng như đẹp hơn, dịu dàng hơn, thanh tao như những đóa anh đào. Vì vậy, Ryokan cũng đã từng viết:
世の中はさくらの花になりけり
yo no naka wa / sakura no hana / ni nari keri
all around us
le monde n’est plus quethe world is more than
fleurs de cerisiercherry blossoms
Gabor Terebess dịch
chung quanh chúng ta
mọi người đông hơn
khi anh đào nở
Lê Văn Truyền dịch
Nhưng cuộc sống là vô thường. Sự vật, hiện tượng trong vũ trụ không tĩnh tại, bất biến mà luôn thay đổi không ngừng theo chu trình bất tận “sinh – trụ – dị – diệt”: sinh ra, tồn tại, biến dạng và mất đi. Đức Phật dạy: “Tất cả những gì trong thế gian đều biến đổi, hư hoại, đều là vô thường”. Sinh và diệt là hai quá trình xảy ra đồng thời trong một sự vật, hiện tượng cũng như trong toàn thể vũ trụ rộng lớn. Đức Phật cũng dạy rằng không phải là sự vật, hiện tượng sinh ra mới gọi là sinh, mất (hay chết đi) mới gọi là diệt, mà trong sự sống có cái chết. Và chết không phải là kết thúc mà là điều kiện cho một sự sinh thành mới.
Và cũng vậy, những đóa anh đào. Chỉ trong chưa đầy một tuần những đóa hoa sẽ rơi rụng thản nhiên, không chút hối tiếc. Vẻ đẹp ngắn ngủi của những đóa anh đào bỗng làm trái tim của Ryokan thổn thức vì hôm nay đang say sưa chiêm ngưỡng vẻ đẹp của những đóa anh đào chúm chím hay mãn khai nhưng đại sư biết rằng ngày mai “những bông còn lại rồi cũng sẽ tàn”. Vì rằng, tất cả chúng ta trên cõi đời này sẽ đến lúc “Rồi một ngày cuộc sống hóa hư vô” như nhan đề cuốn sách của nữ Tiến sỹ Hideko Suzuki. Hideko Suzuki đã viết: “Một sớm mai kia khi mọi thứ trong đời bỗng hóa thành hư vô, chỉ mong vẫn có thể nở nụ cười mãn nguyện bởi mình đã sống những ngày trọn vẹn” (Nhà Xuất Bản Thế Giới, iBooks, 2018).
Và trong “Truyện kể Ise” (Ise Monogatari), vốn được coi là một trong những sử thi của Nhật Bản cực thịnh trong khoảng thế kỷ X – XI, người viết truyện đã lý giải và sau đó đã thốt lên một câu hỏi: “Chính vì chóng tàn phai nên hoa Anh đào mới càng thêm tuyệt vời. Giữa trần thế u uất này, rốt cuộc thứ gì mới có thể tồn tại vĩnh hằng đây?”
LVT
