Bèo trôi bập bềnh
sương thu mông mênh
đâu bến cũ?
(Nghiêm Xuân Đức)
Chưa đọc sâu, thơ đã phảng phất không khí mùa thu trầm buồn. Nhà thơ Nghiêm Xuân Đức đã làm được tứ thơ hay, nó bao bọc và trùm lên câu chữ ít ỏi kia, khiến độc giả liền cảm thấy bóng mình hiển hiện trong thơ. Đó là một thành công không phải bài nào cũng có.
Trước mặt ta dòng sông thu chậm nguồn, đầy ắp những cánh bèo nổi trôi theo sóng nước. Cái nhịp “bập bềnh” ấy, đã làm sống động câu thơ, chính nó kéo dòng nước chảy, một mạch ngầm liên tưởng chảy qua thơ…
Và phía trên sông là sương thu…mông mênh?
Đây là cách đảo từ rất hợp cảnh, hợp lý, hợp tình. Thay vì mênh mông xuôi câu thì tác giả dùng thủ pháp đảo ngược để làm bật lên chiều kích câu thơ. Mênh mông đã rộng lớn, mông mênh tạo ra cảm giác vừa rộng lớn vừa bềnh bồng biến thiên của sương thu trong từng khoảng khắc thời gian…
Câu hỏi đâu bến cũ, xảy ra như một tỉnh thức giữa cái choáng ngợp của hiện cảnh, làm ta trở về từ cõi mơ hồ nào vậy. Thật tài tình như có, như không…
Từ đó, làn sương len vào hoài niệm. Nó làm mờ đi bao cảnh cũ, khiến người xưa lạc vào mộng mị. Đó là toàn cảnh bài thơ thu truyền cảm hứng lan tỏa từ trái tim mông mênh của trời đất đến trái tim đa cảm của con người.
Bóng người xưa cứ thế, ẩn hiện trong từng khoảnh khắc đời sống. Điều đó nói lên một bài thơ hay khó cưỡng nổi của ngôn từ…
H.A.T
