BASHO
(1644-1694)
Bài 1-Sáng tác 1686
Sang Đông hay Tây,
mênh mông sầu một nỗi-
Gió đầu thu lạnh rồi
Bài 2-ST 1680
Cành khô *
quạ đậu-
Hoàng hôn thu
*Có dị bản ghi là: Cành trụi lá /quạ đậu /Chiều thu
Bài 3-ST 1686
Chỉ độc một của riêng,
đời tôi sao mà nhẹ –
Nhẹ như bầu rượu này!
Bài 3-ST 1685
Chợp mắt trên lưng ngựa
vô tận những giấc mơ
… vầng trăng xa, khói bếp pha trà
Bài 4-ST 1689
Dưới một mái nhà chung
– ngủ bên cô gái điếm
bụi chua me và trăng đêm
Bài 5–
Nhìn về phía kia kìa!
-Ta cũng cô đơn,
sương mùa thu ơi!
Bài 6-ST 1692
Trăng trung thu,
cuộn lên cửa sông
ngọn triều dâng sóng
Bài 7-ST 1679
Khi tôi quan sát, lúc ngó ra ngoài
mùa thu đây rồi
– Ôi Suma* !
Bài 8
-Sóng biển lùi xa
đám ốc bé xíu
cánh hoa chua me
Bài 9–
Nơi này cô quạnh
phía trên đền Suma*
bãi biển mùa thu
*Suma một địa danh lịch sử nổi tiếng ở Nhật Bản nơi xa xưa đã
xẩy ra trận chiến sinh tử cuối cùng khốc liệt giữa 2 bộ tộc thù địch.
Bài 10–
Trên cánh đồng gặt dở
chim hạc từng đàn-
Thu về trên quê hương
Bài 11-ST 1688
Căn nhà tuyệt quá
lũ sẻ mừng rơn
vườn kê sau ngõ
Bài 12-ST 1690
Con ngỗng trời ốm , đáp xuống đất
giá buốt
tìm hơi ấm, nghỉ qua đêm
Bài 13-
Chớp lóe
vẳng từ thẳm đêm
tiếng vạc
Bài 14– ST 1694
Thế là đã thu
mưa phùn dăng dăng-
Lộ hình chị Nguyệt
Bài 15-
Mây
bỗng kéo che mặt trời chốc lát –
Đàn chim di cư
Bài 16-
Trăng vằng vặc sáng –
Sợ bầy cáo
chú bé có người lớn đi theo
Bài 17-
Làng xưa
chẳng có nhà nào
không trồng hồng ăn quả
Bài 18-St 1694
Mất trắng
cả một đêm thu –
Tâm sự
Bài 19-
Họ sống sao đây
trong căn nhà bé nhỏ
sau gốc liễu mùa thu!
Bài 20–
Trên bãi cỏ ba lá
hãy cho họ nghỉ một đêm
-Hỡi bầy chó dữ!
Bài 21–
Trăng rằm
cánh đồng bông
như đồng hoa nở
Bài 22-
Bụi hoa cúc
lại vươn thẳng dậy-
Dấu vết sau cơn mưa
Bài 23-ST 1689
Này bụi chua me bé bỏng
hãy thả cánh hoa mình
vào con sò đỏ, vào chén sakê này
Bài 24–
Hoa bìm bìm
chăng kín hàng rào lối cổng
im ỉm khóa suốt ngày
Bài 25-
Hoa cúc nở ngang nhiên
giữa đống đá ngổn ngang
trước cửa hàng xẻ đá
Bài 26-
Màu hoa cúc bạch
dẫu mắt rất tinh
đố tìm ra vết bụi
Bài 27–
Vẫn sót lại chút gì
mà ngắm nghía sau cơn bão mùa thu
-Hoa cúc
Bài 28-
Mùa thu đang qua
vẽ những nét ngày cuối
tự giấu mình trong hạt cây anh túc
Bài 29-
Vẫn đỏ, rực rỡ
mặt trời không thương xót
nhưng thoảng gió thu rồi
Bài 30-ST 1688
Nhìn sau lưng người mình vừa tiễn biệt
nỗi cô đơn
lành lạnh gió mùa thu
Bài 31–
Nguệch ngoạc mấy chữ,
tôi xé chiếc quạt cũ
Cuộc chia ly não nề
Bài 32-
Lá khoai lang
chờ mùa trăng
Ngôi làng này mùa khô hạn
Bài 33–
Vỏ trai sò mở ra phải cạy
như đôi ta
bên thác qua đường
Bài 34–
Từng đi đó đi đây
đến kiệt sức rồi
chỉ đất miền Kisô hoa nở đón
Bài 35 ST 1693
-Giữa dòng sông, trong cuộc lữ hành
đến ngôi sao cũng tạm nghỉ,
trên mỏm đá nhấp nhô
Bài 36-
Con đường này
không ai qua –
Chỉ mình sương thu buông
Bài 37-ST 1681
Bụi chuối trước cơn giông
giọt mưa rơi trong chậu
–Đêm nay, lặng nằm nghe
Bài 38
Mời đi một chuyến lữ hành
đọc haikư tôi viết-
Gió thu
Bài 39-
Gió thu đã thổi
mà xanh,
quả dẻ gai vẫn còn xanh
Bài 40-
Giọt sương
long lanh trên lá cỏ
đu đưa trước gió mùa thu
Bài 41-ST 1684
Đêm 13 không trăng
cây tuyết tùng ngàn tuổi
giông tố quật đổ rồi
Bài 42–
Một dây thường xuân
cùng 4,5 cây tre
bị cơn bão cuốn
Bài 43–
Hoa mào gà
khi ngỗng trời xúm xít
đã đỏ, càng rực hơn
Bài 44 ST 1684
-Nhụy hương lan
xức thơm
đôi cánh bướm
Bài 45–
Cô Yamanaka
không hái hoa cúc vườn
mà chọn bụi hoa trên bờ suối khoáng
Bài 46-
Mùi hoa cúc
ở Nara
Nhiều pho tượng cổ
Bài 47-
Hương lúa chín-
Tản bộ giữa hàng cây
biển Ariso bên phải
Bài 48–
- Nhện à!
mày sẽ khóc sao đây
khi gió thu đã thổi
Bài 49-
Đêm yên ắng-
Dưới trăng
côn trùng thở than trong hốc cây dẻ
Bài 50–
Tiếng côn trùng than van –
Nào lại đây lắng nghe
trong lều gianh ẩn sĩ
Bài 51-
-Chẳng bao giờ hóa bướm
kiếp sống mùa thu này –
Lời con sâu đo than
Bài 52–
Trắng hơn
đá núi Ishi –
Gió thu
Bài 53-
-Suốt đêm
tiếng gió thở than
đằng sau rặng núi
Bài 54–
Hễ nói điều gì
đôi môi đều ớn lạnh
-Gió thu
Bài 55– ST 1684
Ảo hình xương sọ trắng
thân tàn gió xé tả tơi-
Mặt trời thu tiều tụy
Bài 56–
Trong làn gió thu,
gẫy và buồn bã
chiếc gậy dâu này
Bài 57–
Ồ trăng đây rồi !
chuông ngân sâu thẳm
tận biển mùa thu
Bài 58–
Thê thảm làm sao
châu chấu nỉ non
dưới chiếc mũ trận
Bài 59-ST 1691
Trong chuồng bò
tiếng muỗi kêu, tăm tối
kéo dài mùa hạ nồng
Bài 60-
Sống trong mùa thu
con bướm chỉ nhấp từng giọt sương
đọng trên hoa cúc
Bài 61-
Trăng trung thu
lướt mặt ao
buông đêm theo
Bài 62-
Trăng bay mau ,
các ngọn cây hãy đợi !
Cơn mưa đang đến sau
Bài 63-
Nhiều tảng đá lăn
từ ngọn Asama xuống
Bão về
Bài 64-
Tiết thu mát mẻ
giúp nào,một tay
gọt vỏ bí ngô và nhặt rổ cà !
Bài 65-
Quét vườn-
Khu đền tôi vừa dọn xong
lá liễu lại rụng đầy
Bài 66-
Là nhà tu khổ hạnh
tôi sẽ hái quả cây ,
nhổ sạch cỏ chùa này
Bài 67-
Thu thẳm sâu-
Ông bạn láng giềng
chẳng biết giờ ra sao?
Bài 68-
Tôi ở ngay trong đền
với cách nhìn trân trọng
khi ngắm vầng trăng trong
Bài 69-
Thưởng trà ban mai
Sư ông tĩnh lặng
hoa cúc với mình
Bài 70–
Nào mở khóa ra
cho trăng
lan tỏa vào đền
Bài 71–
Ôi!
giá như được gõ cửa đền Mitsui
vào ngắm trăng đêm nay
Bài 72–
Mây và sương mù
chỉ trong phút chốc
làm mất bao cảnh đẹp
Bài 73
-Mảnh trăng liềm
đất mờ sương
ruộng đại mạch
Bài 74-
Trăng trung thu
sương mù ôm chân núi
Đồng lúa khuất chân mây
Bài 75–
Tia chớp lóe ,
tôi nắm chặt bó đuốc
trong căn phòng tối om
Bài 76
-Trăng trung thu
Thời tiết miền Bắc
không tài nào dự đoán
Bài 77-
Dưới trăng trung thu
biết bao người chiêm ngưỡng
chẳng thấy mỹ nhân nào!
Bài 78-ST 1685
Này mây,mây ơi !
Thi thoảng cho họ nghỉ,
những người mê trăng!
Bài 79- ST 1684
Ta thường cảm thương loài khỉ
thử hỏi mình đã dành gì
cho bao em bé bị bỏ rơi trong gió thu này?
Bài 80- ST 1684
Khi cầm trong tay sương giá thu này
rồi sẽ tan đi-
Lệ tràn nóng hổi
Bài 81-ST 1684
Chết thì chắc… chưa !
Cuộc viễn du sắp hết
hoàng hôn thu…
Bài 82– ST 1684
Mùa thu năm nay, bỗng thấy mình già
một cánh chim trởi
một áng mây xa …
Ngõ bằng lăng
Hà Nội- Trung thu 2018
Đinh Nhật Hạnh
***
Tủ sách dịch Haikư Nhật Bản& Thế giới:Đinh Nhật Hạnh-Đinh Trần Phương
Tham khảo :“The Heart of Basho”-Takafumi Saito /William R Nelson-2006.
