
Kính thưa quý vị Đại biểu, các nhà thơ Đất Cảng, các nhà thơ Haikư đến từ nhiều vùng miền đất nước chung niềm đam mê thể thơ ngắn nhất, thịnh hành nhất trên thế giới-Haikư. Điều đầu tiên xin thay mặt Ban Giám khảo và những bạn thơ Haikư dự thi cả nước trân trọng gửi lời cảm ơn chân thành đến ông Nguyễn Thanh Bình- Giám đốc Cung Văn hóa LĐHN Việt-Tiệp Tp Hải Phòng và PGĐ Vũ Thanh Sơn đã quyết định 2 năm liền tổ chức 2 Cuộc thi có tầm vóc và ý nghĩa lịch sử này.
Chính tại đây,trên Hội trường ấm cúng này, chúng tôi đã 3 lần được vinh dự báo cáo trước quý vị tiến trình phát triển của thể thơ Haikư ở Việt Nam và kết quả tốt đẹp của những cuộc thi. Chính tại Hải Phòng, Cung Văn hóa Việt-Tiệp đã mở đường bay cho nền HKV cả nước sau 10 năm thành lập nhờ chủ trương đầy thiện chí của Ban Giám đốc. Nhà thơ Minh Trí- Hội viên Hiệp Hội Haiku Thế Giới, Thường trực Website haikuviet.com đã có sáng kiến đề xuất, góp phần tích cực tổ chức những cuộc thi này. Thật vui mừng, năm nay các thí sinh đã đồng nhất về Thể thơ 3 dòng- độ dài không quá 17 từ– giống như thể thức quốc tế quy định của Hiệp Hội haikư Thế giới (WHA) và của Quỹ Văn hóa Hàng không Nhật Bản (JAL Foundation) áp dụng từ hàng chục năm nay trên thế giới.
Không chỉ thuần nhất thu hẹp trong thiên nhiên như Haikư cổ điển Nhật Bản, các bài dự thi năm nay đã mở rộng cánh cửa Haikư ra thế giới đương đại, viết về Thiên nhiên, Thế sự, Tự sự, Tình yêu theo hướng Haikư- Mở “Open haiku” của Việt Nam do Đại biểu HKV-HN trình bày tại diễn đàn Haikư quốc tế lần thứ 8 tại Tokyo (NB) năm 2015, trong khi vẫn tôn trọng những trụ cột cơ bản của phạm trù mỹ học Haikư cổ điển Nhật Bản: Giản đạm-Tịch tĩnh-Bi cảm (Wabi-Sabi-Aware)
PHẦN MỘT
Xin mời thưởng thức một số trong 100 bài xuất sắc đã vào chung khảo năm nay:
THIÊN NHIÊN
1-Ánh trăng
như trẻ nhỏ
nằm trên chiếc chiếu mây
Đặng Thái Quý
2-Một, ngước lên trời
một, nhìn xuống đất
tôi và trăng
Nguyễn ngọc Hưng
3-Võng mây
gà gật
vầng trăng
Nguyễn Hoàng Lâm
4 –Bóng đêm
thắp sáng
những vì sao
Phạm Thảo Xuân
5-Con đê
trườn dài
nỗi nhớ
Trần Huy Hoàng
6-Hạt mưa xuân
rơi dần
thời con gái
Trần Duy Hạnh
7-Sóng đêm, biển tối đen
trăng tình trong lọ mực
tim ta thắp đèn
Thanh Phương
8-Một nắng,một gió
miền Trung
cong đòn gánh
Đinh Nguyễn
TÌNH YÊU
9-Ngọn gió
trần như nhộng
Khuất sau đêm
Phan Phượng Uyên
10-Hoàng hôn rụng chân đê
dòng sông sóng sánh
nụ hôn mềm chân quê
Nguyễn Vĩnh Bảo
11-Tháng bảy
em tự đốt cháy mình
hóa cô đơn vào anh
Phạm Phương Thảo
12-Có điều gì trắc ẩn
đôi mắt em nhiều dấu hỏi
hay là em đã thu
Phạm Kim Phượng
13-Môi thiếu nữ
dậy mùi trai
Đàn bà
Lê mộng Hoàng
THẾ SỰ
14–Thấy
như không thấy-
Đi
Nguyễn Điểm
15-Lá rơi
chị quét
nỗi đời
Nguyễn Hoàng Lâm
16-Bức ảnh chung
cuộc đời riêng
tình cạn
Thái Văn Lợi
17-Lạnh cóng bùn non
tay thon
nhành mạ run thẳng lối
Mai Hương
18-Mưa, anh nào hay
ngỡ là nước mắt
rơi đầy trong em
Ngô thị Hạnh
19-Đời tôi héo úa
bởi ánh mắt em
Bắt đền
Đỗ thị Hồng Loan
20 –Thẳm sâu lòng biển
Mảnh trăng khuya
trằn trọc mắt người
Nguyễn Bá Hòa
21 -Nắng, gió
mồ hôi
vương trên hạt gạo
Trần thị Diễm My
22–Không là sóng
không là gió
bão tố trong lòng
Phạm thị Mỹ Liên
23-Một ngày không xa
nếu không còn Biển
Nghĩ mà đuốt đa
Đỗ Tuyết Loan
24–Người đàn bà ế khách bên đường
nuốt vô thường ở lại
xin làm gái một đêm
Vũ Hiền Sĩ
TỰ SỰ
25-Bức ảnh chung
cuộc đời riêng
tình cạn
Thái văn Lợi
26–Cha ngồi khói vương nếp trán
Đêm dài
tụt nõ thời gian
Phạm Thảo Hiền
27–Nhớ
có khi thành lơ ngơ
lơ ngơ thành không quên
Trần Ngọc Vui
28–Lạnh cóng bùn non
tay thon
nhánh mạ run thẳng lối
Mai Hương
29–Chiều hôm cú rúc
gió xé trang thôn
khóc một người
Lê Mộng Hoàng
30-Xa rồi mẹ cha
quê nhà nắng tắt
Về đâu ta
Trần Trung
31-Hàng đã bán xong
em gánh phận em về xóm trọ
Ánh đèn đường hắt hiu
Nguyễn Khánh
PHẦN HAI: VỀ NHỮNG BÀI THƠ ĐƯỢC GIẢI
Cuộc Thi Haikư Việt-Hải Phòng II- 2018
Xin kính mời quý vị bạn đọc cùng dự “Hội Hoa Thơ Haikư Việt-Hải Phòng năm thứ II”. Hàng ngàn bông muôn hồng ngàn tía từ nhiều miền quê đất nước ,từ Tp Bạc Liêu xa xôi cực Nam đến Lạng Sơn trập trùng biên giới phía Bắc; rồi tận Pháp, Anh Quốc, Ănggola… hội về. 363 chùm thơ gồm hơn 1.500 bài từ 180 tác giả đủ lứa tuổi, trong đó có nhiều nhà thơ trữ tình thuộc các Hội nhà Văn T/Ư và địa phương. Ban Chấm thi đã rất vất vả khi cân nhắc 100 bài vào chung khảo. Đề tài tự do vốn dễ tung tẩy cho người dự thi nhưng quá khó cho người định điểm. Có nhiều câu thơ hay đến bất ngờ, chỉ tiếc không đủ giải! Rất mong thông cảm cho ước lệ thứ bậc cao thấp trong các cuộc thi luôn chỉ là tương đối và xin trân trọng mời cùng thưởng thức những tác phẩm sau đây :
Về biển đảo, quả thật sáng tác về đề tài này thật khó mặc dù ai làm thơ cũng luôn quan tâm và không ít lần trăn trở .Tế nhị quá, rộng lớn quá! Hải Phòng là cửa biển tiền tiêu trọng yếu của đất nước. Nhà thơ Nguyễn thị Kim đã viết:
“Biển đảo mặn mòi
giữ yên vùng trời
cồn cào đất Mẹ”
Tấm lòng Mẹ Tổ Quốc bao la ,luôn lo âu,phù hộ cho các con ngày đêm vững tay súng canh giữ vùng trời ,vùng biển thiêng liêng của đất nước.
Viết về Mẹ,nhà thư pháp kỳ cựu Sài Gòn ,Thiện Niệm mấy năm trước về thăm mẹ quê xa đang tuổi đời hiu hắt, đã trách oan con phà ọc ạch thời ấy đi sao quá chậm,liệu còn kịp cầm tay Mẹ trối trăng:
“Mưa trắng đường về
thăm Mẹ quê xa
phà ơi,chậm thế! “
Bà con Đất Cảng không ai khỏi xúc động mỗi khi đi qua 6 hàng cọc cầu cũ nơi Bến tàu không số năm xưa, đến nay hoa dâng tưởng niệm vẫn ngày ngày thả trôi nhớ về thủa ấy. Phan Dũng đã viết:
“Sáu hàng cọc cầu cũ
117 liệt sỹ
hoa trôi dưới chân kỳ đài”
Chiến tranh tiếp chiến tranh,những thế lực đen tối cực đoan đang khuấy động hòa bình thế giới!Vậy phải làm sao đây?Quyết không thể ngồi im khóc than mà kêu trời khấn Phật!Nước mắt chúng sinh dẫu thành biển cũng tưới sao tắt nổi ngọn lửa hủy diệt đang lộng hành này! Nhà thơ Nha Trang, Kiều Lam đã thốt lên :
“Nước mắt nhân loại
tưới không tắt
ngọn lửa”
Hoài niệm tuyệt đẹp về tuổi thơ,Kim Phượng viết:
“Đêm trăng tỏa dịu êm
tiếng dế sâu như nỗi nhớ
đưa ta về tuổi thơ “
Và Đinh Nguyễn cụ thể hơn :
–Sợi rơm vàng tuổi thơ
buộc giấc mơ
cổ tích “
Nhà thơ Phùng Gia Viên ca ngợi thiên nhiên kỳ diệu:
–Hạt sương
tinh khiết
lăn thành ban mai
Ta cầu mong cho thiên nhiên thời đại 4.0 này may còn giữ nổi một giọt sương tinh khiết!
Một bài thơ của tác giả Phan Phượng Uyên (Bạc Liêu) gợi trong ta nhiều trăn trở:
– Người đàn bà
neo mình lên khói bếp
Đêm xuân
Không cụ thể là ai mà khái quát,bao gồm cả một nửa nhân loại-đàn bà.Không trừ ai –kể cả các Nữ danh nhân dù quyền cao,chức trọng mấy cũng làm sao không buộc chặt ít nhiều với bếp núc ,với thiên chức cao cả bất biến, nặng nề :Làm Vợ,làm Mẹ của mình!”Neo mình trên khói bếp”,ngay trong đêm xuân rạo rực.Tứ thơ sâu sắc ,trữ tình sao!
Nuối tiếc thời gian vô vọng là tâm lý bâng khuâng đương nhiên của mọi kiếp người trong khung đời bách tuế, may mà kho kỷ niệm buồn vui vẫn gia tăng theo cấp số cộng ,thi thoảng lại ùa về,tác giả Phạm thị Tuấn Anh viết:
–Kỷ niệm xưa ùa về
chỉ thời gian
không thể
TS Lưu Đức Hải đã khéo ẩn dụ ,nhận xét tình trạng một bông lúa qua 2 thời kỳ sinh trưởng khác nhau ví như người con gái phởn phơ tuổi xuân bay nhảy lại âm thầm khép mình khi đã như chim vào lồng với thiên chức định mệnh;suy rộng ra còn liên tưởng đến còn thanh xuân thì phơi phới tương lai,đã về chiều rồi thường lắng đọng,thu mình tri kỷ tri bỉ của người thức giả. Hãy lắng nghe:
–Bông lúa ngẩng mặt
lúc còn xanh
cúi đầu khi đã chín
Hình như thoảng nghe một lời tự sự tiếc nuối mơ hồ mà xa xót…
Tác giả Thúy Vinh đã hồ hởi đón chào ngày mới qua tia nắng đầu tiên vô thanh gõ cửa:
–Mở chân trời mới
tia nắng đầu tiên
gõ cửa ngày lên
Và để kết thúc phần giới thiệu tổng kết này,xin giới thiệu bài thơ đẹp về nỗi nhớ bồi hồi đêm trăng mà trong mỗi cuộc đời ai chẳng có… một lần-của nhà thơ Haikư trẻ Nguyễn thị Phương Anh:
–Lá trăng
đan vòm nhớ
bồi hồi đêm…
Thưa các bạn,hơn 1.500 tác phẩm tuyển chọn công phu của 180 tác giả bốn phương gửi gắm bao hi vọng-chúng tôi tự thấy mình chưa đủ thời gian,chưa đủ trình độ thẩm định thấu đáo chất lượng ẩn,mờ cấu thành giá trị của từng bài.Thấu đạt cái uẩn xúc,cái thần của một bài thơ trữ tình mà ngôn từ phong phú thường đã rõ, vẫn chưa dễ gì nắm bắt;huống chi còn tính mờ,tính ảo,dư vị trong dăm từ cô đọng của thơ Haikư quả là không chút dễ dàng khi thẩm định- dẫu chỉ một khúc Haikư.Một khúc Haikư nghiêm thuần chỉ vỏn vẹn trong khoảng 5-17 từ , như một công án chỉ đặc dụng danh từ ,thứ đến động từ khi diễn tả..Hầu như hạn chế tối đa hình dung từ,phó từ,hư từ phù phiếm…Một khúc Haikư hay ,khi thưởng thức,dù đặc sắc mấy cũng khó được đồng thuận bởi cái Thần của nó –cái dư vị của nó mà mỗi người luôn khác biệt về cảm nhận sâu nông,thật tự do,phóng khoáng như làn hương bay,gió thoảng…
Thưa các vị đại biểu,thưa các bạn thơ quý mến.Xin đa tạ đã lắng nghe.Và xin hẹn nhiều lần tái ngộ tại đây để cùng thưởng thức những bông hoa lạ thuần Việt, mang dáng dấp và sắc hương quê kiểng đậm đà.Một cuộc thi Haikư Việt mới quy mô hơn đang hình thành nhờ cái đà đầy xung lực khởi nguồn từ đây –địa danh văn vật từng sản sinh ra thiên tài âm nhạc Văn Cao…Xin trân trọng kính mời cùng nhập cuộc vui đầy trí tụê-Cuộc Thi Thơ Haikư Việt-Hà Nội lần thứ I sang năm Kỷ Hợi sắp mở màn!
Trân trọng.
Hải Phòng ngày 15/12/2018
TM Ban Giám khảo Cuộc Thi Haikư Việt-Hải Phòng lần thứ II-2018
Trưởng ban giám khảo
Đinh Nhật Hạnh