Trong cuộc đời làm thơ, ai cũng phải trải qua nhiều gian nan vất vả mới tìm được câu thơ, bài thơ, thậm chí là một từ vừa ý. Kinh nghiệm cho thấy, bài thơ có thể được làm trong cái chớp mắt, hay dài hơn… 5, 10 năm, hoặc hơn nữa. Vì vậy, ta thấy rằng thơ là vô hạn, và người thơ không có tuổi…
Người thơ đắm mình trong ngôn ngữ thi ca, trải qua nhiều cảnh giới của tưởng thức, giật mình rớt xuống thực tại trần gian, mới biết chỉ là cái chợp mắt…
Cơn mộng thoáng qua như cánh cửa hé, để ta trôi vào một thế giới mới:
chợp mắt
mơ vội bài thơ
trong đêm ngắn ngủi
(Nguyễn Vũ Quỳnh Như)
Quả thật, với vóc thơ “ngắn nhất thế giới”, haiku như hạt bụi bay qua mi mắt. Nhưng nếu muốn thử nhìn nó thôi, ta phải ra sức dụng công. Công ấy có khi một đời người không nhìn thấu. Người làm thơ được ví như quyền năng sáng tạo, chỉ qua “mơ” thôi, ảo sẽ biến thành thực. Cái động tác “vội” mà nhà thơ nói đến là cả một công phu, một nghệ thuật đã được tôi luyện, chứ đâu có dễ gì ai cũng “vội” được sao! Nhà thơ Nguyễn Vũ Quỳnh Như như tôi biết, là người đã miệt mài nghiên cứu haiku tận xứ sở Mặt trời mọc, nơi sản sinh ra thể thơ tuyệt diệu này, chị là người đã sở đắc một số thủ pháp nghệ thuật rất đáng nể phục.
Vậy thì “trong đêm ngắn ngủi” ấy nói gì?
Chẳng nói gì cả, mà chỉ là một cảm thức thời gian. Thời gian như chúng ta biết như “thoi đưa”, như “bóng câu qua cửa sổ”. Vừa nói ra là đã thành quá khứ. Có phải vậy không, mà tôi cảm nhận trong cái “ngắn ngủi” vô cùng ấy chính là một bài thơ. Bài thơ của khoảng lặng mênh mông…
Bằng trường liên tưởng bao la, thơ cho ta chợt nhận ra đời là phù du, là khoảnh khắc thoáng qua. Trong cơn “mơ vội” kia, bài thơ đã được hoài thai như bí quyết ủ men rượu. Đó là cách nâng chén của Quỳnh Như, người độc ẩm thơ mình…
Tôi đoan chắc, thơ haiku theo kiểu “độc ẩm” của Quỳnh Như, phải có một nội lực tự thẩm thấu vững vàng, trước khi bay ra với gió bụi ngàn khơi hay chợ quán đìu hiu cơm áo…
Cách “độc ẩm” ấy đem lại cho haiku một khai ngộ: kín đáo mà ngẫu nhĩ, nhẹ tênh mà sâu đắm. Đó là minh triết của hiền nhân, chỉ có thể được người thơ tài hoa khơi dậy…
Sài Gòn bão 14 – 19/11/2017
N.T.N
