Cuộc Tọa đàm Thơ Haiku Việt lần thứ nhất (9-2014) đánh dấu mốc quan trọng trong hoạt động của CLB Thơ Haiku Hà Nội của giai đoạn đầu sau 5 năm hình thành và phát triển, mở ra cánh cửa hội nhập với Haiku thế giới. Ở cuộc Tọa đàm lần thứ nhất, qua các tham luận, CLB Thơ Haiku Việt Hà Nội cho thấy sự sung sức trong sáng tác, dịch thuật và nghiên cứu lý luận phê bình, đặc biệt bước đầu khẳng định hướng đi rõ ràng với chủ trương nhất quán- kế thừa và phát huy triệt để vốn văn học dân gian, nhằm ngày càng tô đậm HỒN VIỆT vào thể thơ haiku Nhật Bản có xu hướng toàn cầu hóa. Những nghiên cứu và sáng tác, thể hiện trong các số Nội san ấn hành hằng năm, cho thấy quá trình tiếp nhận thể thơ haiku khá nhanh chóng và cũng nhanh chóng chuyển sang bước định hình thơ haiku Việt. Sự tiếp biến này cho phép CLB Thơ Haiku Việt Hà Nội gia tăng số lượng hội viên, không chỉ trong phạm vi Hà Nội mà thu hút đáng kể hội viên thuộc các địa phương khác, như Khánh Hòa, Lâm Đồng; và, 21 thành viên (trên 40 hội viên) của CLB lần lượt gia nhập WHA, một trong những tổ chức Haiku có tính chất Hiệp hội của các haijin thuộc nhiều quốc gia khác nhau.
Thành công của cuộc Tọa đàm lần thứ nhất đã khích lệ CLB Thơ Haiku Việt Hà Nội đẩy mạnh công tác sáng tác, dịch thuật (từ haiku Nhật và từ các ngôn ngữ khác) và nghiên cứu lý luận phê bình. Việc đại diện CLB tham dự Đại hội WHA lần thứ VIII tổ chức tại Tokyo – Nhật Bản (năm 2015) với tham luận về Haiku mở, một lần nữa khẳng định tinh thần haiku – tâm hồn Việt là hướng đi đúng đắn và lâu dài. Các tiếp xúc, trực tiếp hay gián tiếp, với các haijin thế giới khá thường xuyên, tạo nên sự giao lưu hiểu biết và học hỏi lẫn nhau về nhiều khía cạnh, học thuật cũng như xu hướng sáng tác. Đó là xúc tác thúc đẩy CLB Thơ Haiku Việt Hà Nội mở tiếp cuộc Tọa đàm lần thứ hai.
Được sự hỗ trợ, tinh thần và kinh phí, từ Hội Hữu nghị Việt – Nhật TP Hà Nội, trực tiếp của ông Chủ tịch và Thường trực BCH Hội, trong thời gian không dài, CLB Thơ Haiku Việt Hà Nội hoàn chỉnh nội dung Tọa đàm với chủ đề Lan tỏa và Hội nhập và tổ chức thành công Tọa đàm vào tháng 11 năm 2016. Các tham luận (in trong Kỷ yếu cùng phụ lục thơ haiku mới sáng tác) và phát biểu của các đại biểu tham dự Tọa đàm đều nêu lên những vấn đề quan thiết xung quanh chủ đề, trong đó nhấn mạnh cái cốt lõi của sự lan tỏa và hội nhập vẫn là tinh thần haiku – tâm hồn Việt trong sáng tác và lý luận phê bình, bởi thơ haiku Việt phải có bản sắc, phải khẳng định được cái riêng mang tâm hồn Việt, khi hội nhập mới không bị trộn lẫn, hòa tan. Song, bản thân những người sáng tác thơ haiku Việt, được tiếp sức bởi công tác ngiên cứu lý luận phê bình và dịch thuật, luôn luôn tiếp cận với trào lưu chung trong việc không ngừng cách tân thể thơ haiku truyền thống Nhật Bản: không câu nệ vào cấu trúc 5-7-5 (âm tiết), không nhất thiết phải có quý ngữ, nhưng đảm bảo ngắn, súc tích, gợi mở, khuyến khích vần (nếu không thì vẫn giữ được điệu, nhịp), đồng thời mở rộng đề tài phản ánh gắn liền với cuộc sống thời đại (không bó hẹp trong đề tài thiên nhiên) với sự quan sát tinh tế và nhanh nhạy “bắt” được cái khoảnh khắc tức thời của đối tượng, thể hiện bằng ngôn ngữ thơ chính xác, biểu cảm, gợi sự liên tưởng giữa các hình ảnh, hiện tượng, tình huống trong một thể thống nhất hoàn chỉnh của một phiến khúc haiku vốn kiệm lời (dưới 17 từ), khích lệ người đọc cảm được cái hay, cái đẹp của thơ haiku Việt. Những bàn luận như thế cho thấy yêu cầu, và cả nhu cầu, đòi hỏi thơ haiku Việt ngày càng phải vươn lên chất lượng cao cùng với số lượng ngày càng nhiều hơn.
Một ảnh hưởng tức thời ngay sau cuộc Tọa đàm Thơ Haiku Việt lần thứ hai là sự tiếp xúc và giao lưu giữa CLB Thơ haiku Việt Hà Nội và CLB Thơ thuộc Cung VH LĐHN Việt-Tiệp TP Hải Phòng. Cuộc thi thơ ba dòng do CLB Thơ thuộc Cung Văn hóa Hữu nghị Việt-Tiệp cho thấy tiềm năng của Hội thơ Đất Cảng khá dồi dào, gần gũi với thơ haiku Việt. Bản thân những người làm thơ ba dòng của TP Hoa phượng đỏ cũng mong muốn tìm hiểu thể thơ haiku để vận dụng vào sáng tác. Trong cuộc thảo luận nhỏ gọn, sau lễ trao giải cuộc thi thơ ba dòng, một số vấn đề cơ bản về thơ haiku được đặt ra, gợi ý cho một công việc cần làm ngay nhằm thỏa mãn yêu cầu và nhu cầu của người yêu thơ haiku.
Và, chỉ trong vòng thời gian rất ngắn, đầu năm mới Đinh Dậu – 2017 trang web. HaikuViet.com xuất hiện với một giao diện khá phong phú, gồm các mục: Trang chủ, Tin tức, Thơ, Lý luận phê bình, Gương mặt hội viên, Thơ nước ngoài, Giới thiệu sách v.v., nhanh chóng thu hút sự quan tâm của bạn đọc xa gần trong cả nước. Con số hơn 6 vạn lượt người truy cập nói lên tính cần thiết tìm hiểu và giao lưu trong cộng đồng. Những bài nghiên cứu lý luận, bình những bài thơ hay, những sáng tác mới và giới thiệu thơ người nước ngoài qua chuyển ngữ, bước đầu có tác dụng phổ biến thể thơ haiku ở diện rộng, cung cấp cho người yêu thơ haiku những vấn đề cơ bản về quá trình hình thành, những khuynh hướng sáng tác tại nước Nhật cũng như trào lưu tiếp nhận và sáng tạo của người nước ngoài, như Pháp, Anh, Mỹ, Bồ Đào Nha, Italia… – những dân tộc ở phương Tây, cách xa không gian địa lý và không mấy gần văn hóa phương Đông. Đây là một đóng góp lớn và rất cơ bản của CLB Thơ trực thuộc Cung Văn hóa Hữu nghị Việt-Tiệp TP Hải Phòng, có sự chung sức của CLB Thơ Haiku Việt Hà Nội, trong tiến trình thực hiện hướng đi lâu dài trong nước và hội nhập thơ haiku thế giới. Ban biên tập trang web. haikuViet.com nhận thấy trong thời gian tới cần nhanh chóng bổ sung, cải tiến các mục hiện có, sao cho phong phú, đa dạng hơn, trình bày mỹ thuật và dễ đọc hơn, đáp ứng đông đảo bạn đọc không chỉ trong nước mà dần thu hút sự chú ý của bạn đọc ngoài nước. Để làm được điều đó không thể không trông mong vào sự tham gia tích cực và thường xuyên của những người sáng tác, dịch thuật và nghiên cứu lý luận phê bình thơ haiku.
Bạn đọc trang web. haikuViet.com rất quan tâm tới cuộc thi thơ haiku do Haiku Đất Cảng phát động dưới sự bảo trợ của Cung VH LĐHN Việt-Tiệp TP Hải Phòng. Cuộc thi diễn ra từ 15-1 đến 15-11-2017. Đến thời điểm này, Ban tổ chức cuộc thi đã nhận được tác phẩm (theo chùm bài) của hàng trăm tác giả từ nhiều tỉnh thành trong cả nước gửi về, đã chọn đăng trên trang web. haikuViet,com hơn 200 chùm thơ của 195 tác giả. Kết quả bước đầu rất khả quan không chỉ ở số lượng mà cả ở chất lượng, báo hiệu cuộc thi haiku lần thứ nhất trên trang web. haikuViet.com sẽ thu được thành quả đáng mừng.
Xuất phát từ kết quả cuộc thi thơ ba dòng của năm trước (2016), Cung VH LĐHN Việt-Tiệp TP Hải Phòng, mà nòng cốt là CLB Thơ Đất Cảng, đã có sáng kiến và mạnh dạn tổ chức cuộc thi thơ haiku Việt 2017. Nói là mạnh dạn bởi từ thơ ba dòng chuyển sang thể thơ haiku là một bước chuyển rất căn bản cả về tư duy và kỹ thuật thơ, đòi hởi người tham gia cuộc thi phải có những am hiểu nhất định về thể thơ này. Tuy nhiên, qua những chùm thơ của các tác giả được giới thiệu trên trang web. haikuViet.com cho thấy sự tiếp cận nhanh chóng và nội lực sáng tạo khá dồi dào. Ngay từ bây giờ đã có thể vui mừng trước sự lớn mạnh về số lượng người tham gia vào đội ngũ sáng tác thơ haiku Việt, cũng là bớt đi nỗi lo về lực lượng người viết đóng góp vào sự duy trì và phát triển trang web. haikuViet.com trong tương lai.
Những hoạt động của CLB Thơ Haiku Việt trong thời gian qua là rất cơ bản, thể hiện sự nhất quán trong hành động hướng tới nâng cao hồn Việt trong thơ haiku, tác động vào sự lan tỏa và hội nhập một cách có định hướng. Có được những kết quả cụ thể trong tiến trình 8 năm hoạt động, Ban chủ nhiệm CLB Thơ Haiku Việt Hà Nội luôn tâm niệm rằng, trên chặng đường đi lên của mình thường xuyên có sự động viên kịp thời của Hội Hữu nghị Việt-Nhật TP Hà Nội, sự đồng hành mật thiết của người anh em sinh trước hai năm là CLB Thơ Haiku Việt TP Hồ Chí Minh (năm 2017 này tròn 10 năm tuổi), sự chung tay đoàn kết của anh chị em thành viên ở bất cứ đâu và sự năng động, sáng tạo của CLB Thơ Đất Cảng trong việc ra mắt kịp thời trang web. haikuViet.com.
Haiku Việt tiếp tục con đường lan tỏa và hội nhập với niềm vui và lòng tin tưởng vào những thành quả sẽ đạt được trong tương lai!
BBT
